Ton over 3 jaar Zwarte Cross, en over wat andere dingen.

Hoe kwamen jullie met De Wisch op de Zwarte Cross terecht?
Volgens mij was het tijdens het tweede jaar dat wij op het Noorderzon Festival in Groningen speelden toen Evelien ons benaderde in de pauze. Zij was bij onze voorstelling geweest en zij was een van de bookers voor de Zwarte Cross.

Kende je de Zwarte Cross en de mensen die het organiseren?
Nou eigenlijk maar heel vaag toen. Het enige wat me echt bijstond was dat ik jaren daarvoor toevallig 's avonds een keer een radio interview hoorde. En wat mij toen opviel en ook bijgebleven was, dat was de enorme sympathie die de interviewster had voor de Zwarte Cross en voor de organisator. Dat kon je zo goed horen... Ik weet nu dat het Gijs Jolink was met wie ze sprak. Hij had een zachte stem met een Achterhoeks accent en was super enthousiast, en met veel humor. Maar zelfs toen Gijs naar een van onze optredens kwam in het eerste jaar dat we op de Zwarte Cross speelden herkende ik hem niet. Alles was tot dan toe via Evelien gegaan.

Mariëlle en Lienke in de Tipi op de Zwarte Cross

Had je er meteen zin in toen Evelien jullie vroeg?
Ja echt wel, wij allemaal. Ze vertelde wel meteen over het imago˙ van de Zwarte Cross en dat ze daar iets aan wilden doen, en dat ze nu ook de theaterafdeling hadden waar het niet zo wild aan toe ging... Eerlijk gezegd zei me dat niet zo veel allemaal. Maar het was wel dat ik haar nog eens goed bekeek, een klein heel sympathiek meisje en ik dacht, als jij op de Zwarte Cross rondloopt zal het wel meevallen. Haha, ik vroeg nog wel of onze zangeressen veilig zouden zijn, haha, en dat verzekerde ze me. Zelfs geen ontblote bovenlijven op de theaterafdeling, en zware controle bij de ingang en beveiliging... Maar later, toen het iedereen duidelijk werd dat we daar echt gingen spelen kwamen van alle kanten de waarschuwingen... Haha, uit het hele land! De Zwarte Cross had blijkbaar echt wel een soort imago probleem toen... We hebben ons daar nooit iets van aangetrokken, ook Marielle en Lienke niet. We zijn er gewoon met heel veel zin heen gegaan....

En hoe was het?
Het was geweldig! Al kilometers buiten het terrein kon je het voelen. Er hing een overweldigende, zinderende energie in de lucht van al die mensen, zoals ik nog nooit op een ander festival had meegemaakt. Het was een feest. We speelden toen op zaterdag en zondag in de kleine Tipi op de theaterweide, een aantal korte doorlopende voorstellingen. Dat eerste jaar, in 2010, waren we maar met drie muzikanten, Mariëlle, Lienke en ik, en met onze technische Kanzie crew, Moon en Tei. En hun kleine dochtertje Veer was er ook bij. Haha, die is backstage opgegroeid met festivals! Net als babydochter Mika nu.
En Janine, onze vaste fotografe, die sjouwde daar ook rond. In de hitte, met drie camera's om haar nek!!!

2011. Moniek met Veer en, hoofdje nog net zichtbaar, Mika op de tribune in de grote theatertent terwijl De Wisch aan het inrichten is.

Jij bent zelf in de Achterhoek geboren. Hoe is het om daar te zijn?
Als klein kind verhuisden wij al en ik heb sindsdien op heel wat plaatsen gewoond. Ik kan niet zeggen dat ik ergens echt een thuis heb, maar als ik in iemands stem iets van een Achterhoeks accent hoor, voelt dat toch wel een beetje zo. Alsof ik veilig ben... Maar dat is natuurlijk niet zo.

DE MUZIEK, DE TEKSTEN EN DE FILMS

De teksten en beelden zijn belangrijk voor jou. Waarom?
Muziek is het krachtigste communicatiemiddel dat ik ken. Ik maak al muziek vanaf mijn achtste, begon met improviseren op een mondharmonica. Maar als het nergens over gaat... ik bedoel, niet dat het mogelijk is dat het nergens over gaat want je voelt altijd iets, en of dat nou atijd zo belangrijk of zwaar moet zijn... Maar het is voor mij simpelweg zo, dat teksten en beelden kunnen helpen om iets nog voller en duidelijker te maken. Hé..., simpelweg, simpel... weg, grappig woord.

Veel van de video's waarbij jullie ook live kunnen spelen bestaan uit eenvoudige kleurige en vrolijke tekeningen en animaties.
Het fijne van tekenen en schilderen en animatiefilmpjes is dat je alles helemaal naar je eigen hand kunt zetten, een eigen wereld kunt maken die volledig echt is, want het is geen toneelspel.
Aan de andere kant, het bijzondere van foto's en gewone film is dan weer dat het, hoe dan ook, al is het in scene gezet, er misschien even zo uit zag. Die speciale relatie met de werkelijkheid... En je eigen interpretatie van wat je ziet. Los van dat, ik wil niet vrijblijvend zo maar wat doen. Daarvoor gebeuren er te veel dingen die niet kloppen.

Mike en Tobias soundcheck grote theatertent Zwarte Cross

SPECIALE NUMMERS

Jij hebt een aantal video's en muziek speciaal voor de Zwarte Cross gemaakt. Hoe ging dat?
Nou, als we ergens optreden, op een bijzondere plek, kijk ik altijd of we iets speciaals kunnen doen. En met Evelien heb ik afgesproken om dat ook voor de Zwarte Cross te doen. We hebben inmiddels een heel repertoire dat over de Achterhoek of over het festival gaat.

Zoals?
Haha... Nou bijvoorbeeld, we hebben onze film 'Golven Kieken', over de tijd toen er nog geen Zwarte Cross en brommers waren in de Achterhoek. En 'Sky is Blue en Not the Limit', ieder jaar een andere versie over wat er op de Zwarte Cross dat jaar te doen is. En bijvoorbeeld het nummer 'School', met een filmpje waarin we binnen 5 minuten ALLES behandelen wat je over de Achterhoek moet weten...
En niet te vergeten 'Gebakken Boterhammen' natuurlijk.

Zwarte Cross crew en onze eigen crew hard aan het werk. Rechts staat onze technicus Tei te denken... Dat moet ook gebeuren natuurlijk...

	Over de Zwarte Cross: in 2012 was de 16e editie van dit 3 daags evenement. Al jaren achtereen wordt de Zwarte Cross gekozen als meest populaire festival en het is ook een van Nederlands grootste, met meer dan 150 000 bezoekers. In het Gelderse plaatsje Lichtenvoorde in de Achterhoek is het dan 3 dagen uitbundig feest met een mengeling van onder andere motorcross, muziek en theater.
Onze Zwarte Cross 2012 banner.

GEBAKKEN BOTERHAMMEN EN TOP KOKS

Ja, die gebakken boterhammen... Hoe zit 't daar mee? Is dat nou een echt Achterhoeks recept of heb je dat verzonnen?
Het is dubbel. Toen ik bezig was met een film voor 2012 wilde ik die laten gaan over speciale Achterhoekse kunstdingen. Evelien vroeg toen of daar ook niet wat Achterhoekse gerechten in zouden passen, omdat er een sterren restaurant op de Zwarte Cross zou komen. Ik ging na wat wij vroeger thuis aten en kwam op verschillende vreemde dingen zoals pieren met gehakt en suiker, vraag niet verder, en gebakken boterhammen. Uiteindelijk besloot ik het hele nummer en de video over gebakken boterhammen te laten gaan. En bij navraag bij mijn moeder, die uit Groenlo komt, bleek toen eigenlijk dat het eerder een kwestie van luiheid was geweest, niet alleen van weinig geld... Durf ik natuurlijk niet meer te zeggen dat iedereen gebakken boterhammen maakte daar... Wie het precies wil weten, hij, zij luistere naar het lied en kijke naar de film...

Liesbeth, de zangeres van Albon Elm, bewijst in deze video dat ze ook kan koken!

Wat vindt je moeder er van, dat je daar een lied over hebt gemaakt?
Toen ze de video zag en het lied hoorde kreeg ze eerlijk gezegd eigenlijk de slappe lach... Voor de record: ik wil nog wel even staten dat mijn moeder verder absoluut niet lui was, maar koken, ja sorry hoor, maar dat was een absolute ramp...!!! Des te grappiger dat de top koks Rik Jansma van Restaurant Basiliek in Harderwijk (Michelinster!) en Erik de Mönnink van de Swarte Ruijter in Holten (Bib Gourmand!) de gebakken boterhammen bijna op het menu hadden gehad... Want het is echt, en ik meen het, echt heel erg lekker !! Dat komt ook door het sausje... Ze hadden wel gewild, maar ze hoorden het net te laat, er was net te weinig tijd voor om het nog te regelen. En de menukaarten waren al gedrukt... Maar ik mocht wel even bij hen in de keuken op de Zwarte Cross, terwijl ze daar aan het werk waren in Restaurant Le Carburateur!!! Hahaha. Le Carburateur! Super.

DIALECT

Ik weet dat jij eigenlijk niet zo van dialect houdt. Toch zing jij dit nummer in een soort Achterhoeks... Waarom?
De Zwarte Cross heeft voor mij persoonlijk weer dingen opengemaakt. Bijvoorbeeld dat ik ook behoefte heb aan het maken van energieke wilde harde muziek, de Zwarte Cross bracht dat sluimerende weggeduwde besef weer boven. Je komt op, slaat iedereen om de oren met je muziek en bent weer weg, dat iedereen denkt: wat was dat in godsnaam? Dat had ik vroeger met Strange Men Appear, en vandaar dan nu weer de De Wisch Time Carriers...
En dan dat voor mij wezensvreemde gegeven van het oproepen tot meezingen... De Zwarte Cross was de eerste keer dat ik mensen vroeg om dat te doen... en de laatste keer. En over het zingen in dialect... Voor 'Gebakken boterhammen met een heel lekker sauske der bie' leek dialect inhoudelijk kloppend. Wat ik me nooit had gerealiseerd, omdat ik het nooit gedaan had, was hoe krachtig het voelt. Het is nog steeds niet helemaal mijn ding, maar ik kan nu begrijpen waarom mensen in hun streektaal zingen.
En je zei trouwens 'een soort Achterhoeks...', haha, dat klopt ook wel ja. Ik zocht het een en ander op voor de zekerheid, en ik las: huis is hoes. Ok, dacht ik, dat klopt, dat weet ik nog. En toen stond er 'of huus'. En toen dacht ik, weet je wat...

Backstage Zwarte Cross 2010. Schrijver Herman Brusselmans en dichter Johannes de Boom in gesprek met de pers. En op de achtergrond Ton. Niene.nu maakte deze foto speciaal op Tons verzoek omdat hij met Herman op een foto wou... Wel grappig trouwens, in 2011 zie je foto's waarop Herman achter De Wisch staat.

FESTIVAL 5D

Wat vind jij het mooiste van muziek maken en waar heb je het meeste moeite mee?
Het mooiste is natuurlijk als mensen geraakt worden door de muziek, er blij van worden of soms verdrietig. Er wordt ook nog weleens wat gehuild, ja. We speelden met De Wisch in Amsterdam, op festival 5D, een festival voor iedereen, ook voor jong en oud met een handicap. En het contact daar tussen het publiek en de zangeressen en de muziek...

Het moeilijkste vind ik als er binnen de band problemen zijn. Het is echt soms heel moeilijk om te kijken hoe het voor iedereen kloppend is.
Een ander moeilijk ding vind ik de mentaliteit van nogal wat organisatoren en sommige muzikanten binnen de muziekwereld. Maar ik heb geen zin om daar nu hier verder op in te gaan.

TIME CARRIERS, BAD HOLSTER EN ALBON ELM

De Wisch Time Carriers, hoe zit dat daar nou mee?
Eén optreden boven verwachting goed, een ander dan weer onder verwachting niet goed. Maar dat maakte mij dan wel duidelijk dat dit concept boven onze macht gaat, in ieder geval boven mijn macht, we hebben daar niet genoeg controle over. Dus heb ik Stefan Nijssen gevraagd om musical director te worden. Stefan was trouwens ook de eerste muzikant die ik vroeg om mee te doen met de Time Carriers... Er komen nu eerst wat losse nummers uit en later een cd en van daaruit kijken we verder. Ook het hele visuele gedeelte, met grote schermen en projecties gaan we eerst beter regelen. Time Carriers, dat wordt in de toekomst echt een show, een heftige voorstelling, niet alleen lampen die aan en uit gaan. Maar geen toneelspel ! En in de tussentijd wordt De Wisch zelf nog heftiger, een groter contrast tussen enerzijds ingetogen en subtiele nummers, en anderzijds heftige swing en euh..., houthakken, zeg maar. Yeah, lekker houthakken...

Bad Holster en Albon Elm?
Bad bad Holster is gewoon genieten voor ons om te doen, de drie gitaristen van De Wisch. En Albon Elm, onder die naam treedt Liesbeth Betten met mij op. We doen De Wisch liedjes op een eenvoudige en ontspannen manier, maar zonder dat ze iets aan kracht verliezen. Integendeel soms. Liesbeth is een feest. Wat dat betreft ben ik super geblest, dat er zulke bijzondere mensen met mij samen willen spelen, in De Wisch en in de andere bands. En ook al schrijf ik de muziek en de teksten en zo, als we spelen is het toch nooit mijn muziek, maar van alle muzikanten en de crew. Van iedereen op zijn eigen manier.

Rose Meisje en Zwarte Cross video

Dat kleine rose meisje dat stoer wil zijn als ze later groot is, aan het eind van jullie 'Sky is not the limit' Zwarte Cross clip, is dat een verwijzing naar Pink Pop? En spelen jullie in de toekomst weer op de Zwarte Cross?
Rose meisje, haha, nee. En over de toekomst: aan al het goede komt een eind... Maar wie zal het zeggen... :-)

In 2010, 2011 en 2012 was De Wisch op de Zwarte Cross met Lienke Supheert, Mariëlle Supheert, Moniek Bongers, Tei van Neerven, Mika en Veer, Niene.nu, Mike Brodie, Tobias Nagel, Ton de Jong en Freek Laban. Met dank aan de organisatie, crew en medewerkers van de Zwarte Cross.